Śmieciowa rewolucja

Od stycznia przyszłego roku wchodzi w życie nowelizacja ustawy o zachowaniu czystości i porządku w gminach, czyli tzw. “ustawa śmieciowa”. Od tego czasu wszystkie samorządy będą miały 18 miesięcy (do lipca 2013 roku) na zmianę planów gospodarki odpadami na swoim terenie. Najważniejszą zmianą, która wprowadza nowelizacja jest przeniesienie całkowitej odpowiedzialności na samorządy lokalne w zakresie zbierania, segregowania i recyklingu odpadów.

W chwili obecnej każdy właściciel/lokator/wspólnota  są zobowiązany do zawarcia umowy na odbiór nieczystości stałych ze swojej posesji/mieszkania. Umowę ta może zawrzeć z dowolnym podmiotem gospodarczym, który zajmuje się zbieraniem i utylizacją odpadów. I tutaj powstaje problem, ponieważ niektóre “przedsiębiorcze” osoby dochodzą do wniosku, że można zaoszczędzić sporo pieniędzy nie podpisując umowy z żadną firmą. Odpady lądują w lesie, przy drogach, obok blokowisk, na ogródkach działkowych. Pomysłowość “przedsiębiorczych” Polaków w tym zakresie jest nieograniczona. System grzywien oraz kar za zaśmiecanie terenów publicznych okazuje się niewydolny. Także edukacja proekologiczna nie daje oczekiwanych efektów, zwłaszcza wśród dorosłych. Dochodzi do sytuacji, w której wszyscy płacący za wywóz własnych śmieci, dodatkowo muszą finansować ze swoich podatków usuwanie odpadów z przydrożnych rowów.

Po wejściu w życie ustawy każdy będzie musiał zapłacić gminie tzw. opłatę śmieciową. Pieniądze z opłat od wszystkich podmiotów prawnych i fizycznych gmina będzie przeznaczać na zbieranie, transport, segregowanie, gromadzenie i recykling odpadów. Samorządy będą musiały w tym celu rozpisać przetarg, do którego będą mogły stanąć firmy zajmujące się utylizacją śmieci. Za niedostosowanie się do wymogów ustawy na samorząd mogą spaść wysokie kary finansowe.

Na jakiej jednak podstawie będą określane stawki opłaty śmieciowej? Tego dzisiaj jeszcze nikt nie wie. Sugerowane rozwiązania to ilość osób w gospodarstwie domowym, ilość zużywanej wody w m3, powierzchnia użytkowanej nieruchomości. Warunki naliczania opłaty, jej regulowania określi gmina w odpowiedniej uchwale.

Taki system, zdaniem autorów ustawy wyeliminuje nielegalne składowiska odpadów, ponieważ właściciele nieruchomości będą musieli uregulować opłatę śmieciową (podobnie jak podatek od nieruchomości) do gminy, która będzie miała obowiązek odebrać odpady. Nie będzie więc pokusy, żeby dla oszczędności wywozić śmieci do lasu.

Rozwiązania, jakie zaproponowało Ministerstwo Środowiska w swojej ustawie mają także swoich przeciwników. Po raz kolejny wytyka się rządowi obarczanie samorządów dodatkowymi zadaniami. Eksperci wskazują także na niesprawiedliwość społeczną “opłaty śmieciowej” wobec osób, które dotychczas  poprzez segregację odpadów i umieszczanie ich w odpowiednich pojemnikach zmniejszały ilość śmieci, która lądowała w ich koszu.

Ministerstwo zasłania się ustawodawstwem Unii Europejskiej, które nakazuje uszczelnienie systemu gospodarowania odpadami oraz określa poziomy, jakie państwa członkowskie Unii mają osiągnąć w zakresie odzysku, recyklingu i składowania odpadów komunalnych. Zdaniem ministra środowiska Andrzeja Kraszewskiego nowa ustawa za kilka lat pozostawi Polskę czystą.

Nam pozostaje zanotować sobie opłaty, jakie dzisiaj ponosimy za wywóz nieczystości i porównać je do tych, które będziemy regulować po lipcu 2013 roku.